pdftex.
Om�wiono teori� co dzieje si� za kulisami. Obecnie w dystrybucji TeX Live
ca�y proces generowania format�w zosta� zautomatyzowany: po instalacji pakietu
do obs�ugi danego j�zyka aktualizowane s� odpowiednie pliki konfiguracyjne,
po czym generowne s� pliki format�w dla wszystkich dost�pnych odmian-silnik�w
TeX-a.
Poni�ej pokazano prosty przyk�ad tworzenia pliku z u�yciem
pakietu Polski. Pakiet ten dostarcza narz�dzi potrzebnych do sk�adu
dokument�w w j�zyku polskim LaTeXem 2e.
Autorzy pakietu: Mariusz Olko i Marcin Woli�ski.
Wi�cej informacji na temat samego pakietu -- patrz plik
czytaj.txt dystrybucji pakietu Polski (dawniej PLaTeX).
Ponadto w dystrybucjach
do��czono przyk�adowy plik doc/latex/polski/sample-polski.tex.
s�u��cy do przetestowania poprawnego
dzia�ania formatu LaTeX. Pocz�tkuj�cym u�ytkownikom zaleca si�
zapoznanie z zawarto�ci� tego pliku.
Techniczne szczeg�y dotycz�ce u�ycia pakietu polski.sty
(g��wny element pakietu polski) dost�pne s� po dwukrotnym uruchomieniu:
latex polski.dtx
latex polski.dtx
i wy�wietleniu wynikowego polski.dvi.
Format w systemie TeX to wst�pnie prekompilowany (aby przyspieszy�
jego analiz� przez program tex/pdftex) zestaw makrodefinicji oraz regu�
przenoszenia wyraz�w dla wybranego zestawu j�zyk�w.
Plik formatu z regu�y posiada rozszerzenie .fmt.
Tworzenie formatu to, w skr�cie, uruchomienie programu
tex/pdftex
z opcj� --ini i wczytanie odpowiedniego pliku
inicjuj�cego (dla LateX jest to plik latex.ltx).
W LaTeX 2e zestaw regu� przenoszenia wyraz�w jest zwyczajowo
deklarowany w pliku o nazwie language.dat.
Plik ten znajduje si� zwykle w podkatalogu
tex/generic/config/language.dat lokalnej konfiguracji systemu
TeX b�d� w identycznym podkatalogu katalogu g��wnego instalacji. Modyfikacja
language.dat polega na usuni�ciu w tym pliku znaku komentarza
`%' w wierszu
polish plhyph.tex
i ewentualnym
zablokowaniu takim znakiem niepo��danych deklaracji wzorc�w dzielenia
wyraz�w.
W teTeX/TeX Live nale�y uruchomi� program
texconfig,
uaktywni� regu�y dzielenia wyraz�w dla j�zyka polskiego -- menu
Hyphenation uruchamia edycj� pliku
language.dat; po zapisaniu zmian w pliku
i zako�czeniu edycji, zostanie automatyczne wygenerowany format
latex.fmt zawieraj�cy
wybrane wzorce dzielenia oraz mechanizm Babel prze��czania j�zyk�w;
texconfig tworzy ponadto dowi�zanie (lub program)
latex.
Dla dociekliwych: powy�sze odpowiada uruchomieniu z linii
polece�:
fmtutil --byfmt latex; texlinks
za� na ni�szym poziomie -- poleceniu
pdftex --ini --progname=latex latex.ini
(od Web2c wer. 7.5.5 u�ywamy jednego programu pdftex).
W instalacji MiKTeX nale�y uruchomi� menu
MiKTeX Options, zaznaczy� w podmenu
Languages: polish regu�y przenoszenia wyraz�w, po czym
w menu TeX Formats wygenerowa� (przyciskiem
Build) nowy format latex.fmt, zawieraj�cy
polskie wzorce.
Format pdflatex.fmt dla tworzenia plik�w PDF
tworzony jest analogicznie.
W omawianych wy�ej przypadkach tworzony jest plik formatu
latex.fmt (lub pdflatex.fmt), kt�ry jest
umieszczany w katalogu w�a�ciwym dla tego rodzaju
plik�w, oraz tworzony jest program latex lub
pdflatex
.log, a tak�e pliki ze spisem tre�ci, skorowidzem itp.
Uruchomienie polecenia:
latex --translate-file=TCXFILE myfile.tex
oznacza uruchomienia TeX-a z formatem latex.fmt
i z odpowiedni� tablic� przekodowa� (ich lista znajduje si�
poni�ej).
Przekodowanie (plik TCX) mo�e by� deklarowane bezpo�rednio w pliku
TeX-owym.
Przyk�adowo, je�li pierwszy wiersz pliku zawiera
komentarz strukturalny postaci
%&latex --translate-file=il2-pl
to plik mo�e by� przetworzony za pomoc� polecenia pdftex plik.tex;
zostanie wtedy wczytany format latex.fmt oraz tablica
il2-pl.tcx
przekodowania z uk�adu iso8859-2 do uk�adu font�w PL (wewn�trznego
dla programu TeX; w LaTeX-u ma on kryptonim OT4).
Tym samym zb�dna jest deklaracja w preambule pliku LaTeX-owego:
\usepackage[latin2]{inputenc}
\usepackage[OT4]{fontenc}
W dystrybucjach dostarczono szereg plikow TCX. Mo�na je znale��
w katalogu texmf/web2c/:
| amiga-pl.tcx | AmigaPL do PL |
| il2-pl.tcx | iso8859-2 (latin2) do PL |
| cp1250pl.tcx | Windows cp1250 do PL |
| cp852-pl.tcx | IBM cp852 do PL |
| macce-pl.tcx | Apple MacCE do PL |
| maz-pl.tcx | Mazovia do PL |
A oto przyk�ad pliku LaTeX-owego:
%& --translate-file=cp1250pl
\documentclass[a4paper]{article}
\usepackage{polski}
\begin{document}
Polskie literki piszemy w standardzie Windows cp1250: .....
\end{document}
Jak wida�, nasz plik ma kr�tk� preambu�� -- pakiet polski
korzysta domy�lnie z zainstalowanych font�w PL (odpowiada mu uk�ad
OT4, wi�c zb�dna jest deklaracja \usepackage[OT4]{fontenc}).
Je�li korzystamy
z font�w EC nasza preambu�a powinna zawiera� dodatkowy wiersz:\usepackage[T1]{fontenc}
Przedstawimy tu przyk�ad dotycz�cy instalacji font�w PL.
Pliki .pfb powinny znale�� si� w podkatalogu
texmf/fonts/type1/public/pl/ naszej instalacji, pliki
map fontowych (.map) w katalogu
texmf/fonts/map/dvips/pl/ za� wektory kodowa�
(.enc) -- w katalogu texmf/fonts/enc/dvips/pl/
W dystrybucjach opartych na Web2c zautomatyzowano, poprzez u�ycie programu
updmap, proces tworzenia map fontowych dla program�w
dvips, pdftex
i dvipdfmx. Poni�ej om�wiono wi�c tylko, czego ten proces
dotyczy.
Sterownik dvips (zamieniaj�cy wynik pracy TeX-a, plik DVI,
do formatu PostScript) wymaga aby deklaracje map fontowych
(dla font�w PL konkretnie zawarto�� texmf/fonts/map/dvips/pl/pl.map)
by�y do��czone do pliku texmf/fonts/map/dvips/updmap/psfonts.map.
Mapy fontowe mo�na alternatywnie do��czy� w pliku
texmf/dvips/config/config.ps (lub jego lokalnej kopii),
dopisuj�c wiersz:
p +pl.map
po deklaracji g��wnej mapy fontowej: p psfonts.map.
Aby fonty Type 1 by�y u�yte przez program pdfTeX,
nale�y sprawdzi� jakie mapy fontowe s� deklarowane w pliku
texmf/fonts/map/pdftex/updmap/pdftex.map -- powinien on tak�e
zawiera� deklaracje map fontowych dla font�w PL.
W dystrybucjach wszystkie aktualnie dost�pne polskie fonty
Type1 s� gotowe do u�ycia zar�wno przez program dvips,
pdftex, jak i dvipdfmx .
Bardziej szczeg�owe om�wienie instalacji font�w Type1 zawarte jest w artykule Instalowanie font�w Type1/True Type.